„Czy Polki wybiły się na niepodległość?”
Autor: Beata Żurawska
Z okazji setnej rocznicy uzyskania praw wyborczych przez kobiety w Polsce Fundacja ODA wraz z Zespołem Szkół Ekonomicznych im. Stanisława Staszica w Wołominie zorganizowała konferencję, której celem było zwrócenie uwagi na współczesną sytuację Polek. Uczniowie wspólnie z nauczycielami i prelegentami zastanawiali się, na ile postulaty i strategie kobiet sprzed stu lat są aktualne i przed jakimi wyzwaniami stoją obecnie kobiety w Polsce.
Patronat naukowy nad wydarzeniem objęła prof. dr hab. Małgorzata Fuszara – dyrektor Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, patronat honorowy – Starosta Wołomiński i Burmistrz Wołomina, a medialny – tygodnik Wieści Podwarszawskie. Konferencja odbyła się 30 listopada w Zespole Szkół Ekonomicznych w Wołominie. Wzięli w niej udział uczniowie i uczennice ze szkół ponadgimnazjalnych powiatu wołomińskiego, nauczyciele, przedstawiciele miejskich instytucji publicznych, a także mieszkanki Wołomina, które w ostatnich latach zostały laureatkami konkursu „Wołomińskie Magnolie”. Swoją obecnością spotkanie uświetniła Halina Wodiczko, chórzystka Filharmonii Narodowej, związana z wołomińską Izbą Muzealną Wodiczków. Danuta Michalik, prezes Fundacji ODA, witając gości, nawiązała do działalności Zofii Nałkowskiej, mieszkanki Wołomina, pisarki, publicystki, działaczki walczącej o prawa kobiet, której hasło „Chcemy całego życia” pozostaje aktualne.
Dążenia naszych prababek do uzyskania pełni praw wyborczych przedstawiła prof. Małgorzata Fuszara. W wykładzie „Kobiety w parlamentach” przybliżyła uczestnikom konferencji zarówno historię działań emancypacyjnych kobiet, jak i współczesne problemy związane z reprezentacją interesów kobiet w polityce. Zwróciła uwagę na znaczenie parytetów wyborczych jako metody przeciwdziałającej wykluczaniu kobiet w sferze publicznej. Zwiększony udział kobiet we władzy zmienia politykę. Nasze prababki osiągnęły bardzo dużo, ale wciąż jeszcze kobiety są dyskryminowane na rynku pracy i w wielu innych obszarach życia publicznego. W polskim parlamencie 27% stanowią już kobiety, ale w zarządach firm tylko kilka procent. Jak zmienić ten niekorzystny dla kobiet układ w przestrzeni publicznej? Nie wystarczą nam wybitne jednostki – kobiety odnoszące sukcesy w swoich dziedzinach – potrzebna jest zmiana myślenia, tak aby wyjść poza stereotypowe oczekiwania wobec roli kobiety i mężczyzny w społeczeństwie. Teza ta postawiona została w wystąpieniu Natalii Broniarczyk, doktorantki w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Prelegentka zapoznała słuchaczy z kampanią „Robić coś jak dziewczyna czyli o przełamywaniu stereotypów płciowych”. Podsumowując swoje wystąpienie podkreśliła, że nikt nie rodzi się z uprzedzeniami, nabywamy je żyjąc w takiej, a nie innej kulturze. Stereotypy są rodzajem okularów, dzięki którym czujemy się bezpiecznie, ponieważ rzeczywistość jawi się nam jako uporządkowana. Niestety, nie mają one wiele wspólnego z prawdą i często prowadzą do dyskryminacji osób i grup społecznych.
Uczniowie obecni na konferencji przyznali, że zauważają przejawy nierównego traktowania kobiet w szkole. Okazuje się, że już na etapie wczesnoszkolnym dziewczynki są zniechęcane do nauk ścisłych, stąd wynika później ich małe zainteresowanie uczelniami technicznymi. Jednak dyskryminacja nie dotyczy tylko kobiet, mężczyźni również jej podlegają, kiedy oczekuje się, że będą zachowywali się zgodnie ze stereotypowymi wzorcami – na przykład odmawia się im prawa do płaczu czy sugeruje, że nie będą dobrymi nauczycielami wychowania przedszkolnego. W ramach przygotowań do konferencji uczniowie Zespołu Szkół Ekonomicznych pod kierunkiem nauczycielek Marty Igielskiej i Doroty Zadrożnej przeprowadzili ankietę wśród swoich kolegów oraz nauczycieli i rodziców na temat stereotypów odnoszących się do płci i ról społecznych. Badaniem objęto 182 osoby. Wyniki ankiety potwierdzają, że nadal w wielu dziedzinach kobiety nie są traktowane na równi z mężczyznami, zdarzają się sytuacje, w których są dyskryminowane, trudnej im otrzymać awans, mają inne szanse na samorealizację. Z drugiej strony wielu ankietowanych dostrzegło obecność inspirujących kobiet w naszej historii oraz współczesnej przestrzeni publicznej. Wśród nich znalazły się przedstawicielki świata nauki, polityki, działaczki społeczne a także osobowości medialne.
Sylwetki inspirujących kobiet Wołomina przybliżyła zebranym Danuta Michalik, prezes Fundacji ODA. Podkreśliła, że na współczesny Wołomin można patrzeć jak na miasto kobiet: kobiety kierują szkołami, bibliotekami, lokalnymi mediami, organizacjami pozarządowymi i firmami. Burmistrz Wołomina Elżbieta Radwan sprawująca urząd już drugą kadencję jest pierwszą kobietą na tym stanowisku w stuletniej historii miasta. Również w Radzie Miejskiej obecne są kobiety– w tej kadencji zdobyły 9 mandatów. Współorganizatorka konferencji swoje wystąpienie poświęciła omówieniu projektu „Wołomińskie Magnolie”, którego celem jest wsparcie i promocja aktywnych społecznie mieszkanek. W dotychczasowych konkursach wyłonionych zostało 15 kobiet, które swoją działalnością przyczyniają się do rozwoju kultury, przedsiębiorczości i aktywizacji społecznej. Konkurs jest próbą pokazania kobiecej, aktywnej i piękniejszej strony Wołomina. Wyróżnione kobiety otrzymały tytuł „Wołomińskich Magnolii”. Ich zdjęcia zaprezentowane zostały na specjalnie przygotowanej wystawie towarzyszącej konferencji.
Na zakończenie spotkania prelegentki oraz laureatki konkursu „Wołomińskie Magnolie” otrzymały specjalnie przygotowane na tę okoliczność pamiątkowe torebki zaprojektowane przez artystę Andrzeja Kaletę.