Wszystkich zgromadzonych w Izbie gości powitał Leszek Patejuk i przedstawił panią Annę Grabowską, która na ten wieczór przygotowała prelekcję pt. „Ogrodowe podróże przez wieki”. Pani Anna Grabowska, absolwentka wydziału architektury i krajobrazu na SGGW, jest pedagogiem w Zespole Szkół Techniczno-Zawodowych w Radzyminie.
Pani Anna zabrała przybyłych do Izby gości w podróż przez wieki, zaczynając od ogrodów starożytnego Egiptu, Babilonii, Asyrii i Persji. Podkreślała elementy architektoniczne charakterystyczne w tym okresie dla poszczególnych kultur, związane z ukształtowaniem terenu i warunkami klimatycznymi. Założenia techniczne i architektoniczne przybliżyła za pomocą wielu ilustracji przedstawiających szkice i plany starożytnych ogrodów zakładanych głównie przy świątyniach i pałacach władców. Z tamtych czasów pochodzą takie elementy architektury ogrodowej jak cienniki, altany, żurawie, tarasy, pawilony, systemy kanałów i sadzawki, które często pełniły rolę kultową. Wszystkie ogrody w tamtym czasie, a zwłaszcza perskie, starały się naśladować raj utracony i ich twórcy starali się ten raj naśladować. Dominowały więc w nich przepych, wielobarwność i różnorodność przedstawicieli różnych gatunków fauny i flory, takich jak maki, chabry, lotosy, papirusy wodne, winorośl, palmy daktylowe, figowce morwowate (sykomory), akacje afrykańskie, tamaryszek.
Atrium – zamknięta przestrzeń w obiekcie budowlanym – i perystyl – wewnętrzny dziedziniec domu otoczony krytą kolumnadą – a także trejaże to elementy, które dominowały w architekturze starożytnej Grecji i Rzymu. W demokratycznych państwach-miastach leżących na terenie dzisiejszej Grecji zaczęły pojawiać się ogrody dostępne dla wszystkich obywateli – parki, których rolę pełniły gimnazjony przeznaczone do ćwiczeń fizycznych, z czasem również do publicznego nauczania. wawrzyn szlachetny, oliwka, cyprysy, figowiec pospolity, mirt, platan – to rośliny często występujące w ogrodach greckich i rzymskich. O ile ogrody grackie były płaskie ze względu na cel, którym służyły, to w ogrodach rzymskich dominowało zróżnicowanie terenu. W architekturze ogrodowej pojawiły się takie elementy jak tarasy, akwedukty, wodospady i łuki.
W średniowieczu ogrody zakładano głównie przy klasztorach i zamkach pełniących głównie rolę obronną. Ogrody te służyły rekreacji – ogrody różane z ławami darniowymi , łąki kwietne i ogrody miłości – lub pełniły rolę użytkową – zielniki, chmielniki, warzywniki i sady, które zapewniały samowystarczalność mieszkańcom. W architekturze pojawiają się krużganki i wirydarze – często tworzone na planach zbliżonych do starożytnych rozwiązań – oraz pergole. Szczególne elementy architektoniczne pojawiły się na południu Hiszpanii, dzięki muzułmańskiemu kalifatowi, któremu udało się opanować znaczącą większość Półwyspu Iberyjskiego.
W renesansie następuje powrót do antycznej spuścizny. Wraz z odkryciami geograficznymi pojawiają się w Europie nowe rośliny przywożone z odległych stron oraz ogrody zakładane przy uniwersytetach. We Włoszech powstają się nowe typy ogrodów – tarasowe, dziedzińcowe, kwaterowe, zamkowe, a w nich kolejne nowe elementy ozdobne, takie jak bindaże, boskiety i liczne elementy budowlane. Różnice między różnymi typami ogrodów pani Anna przedstawiła na przykładzie wybranych ogrodów rzymskich i polskich – w Wiśniczu, Mogilanach, Łobzowie i na krakowskim Wawelu.
Ogrody barokowe pani Anna omówiła na przykładzie ogrodów w Wersalu, w których dominowały partery ogrodowe – haftowe, kompartymentowe, symetryczne lub nie. Drzewa i krzewy formowano i równo strzyżono. Aleje, szpalery, labirynty (zwane również błędnikami) i punkty widokowe układały się w ogrodowe wnętrza o różnych funkcjach. W rezydencjach podmiejskich rozpowszechniły się menażerie i zwierzyńce. Groty, portyki, belwedery i oranżerie wkomponowane były w ścieżki i rośliny. W poszczególnych krajach Europy kładziono nacisk na różne elementy ozdobne i styl często wzbogacano nowymi elementami architektonicznymi w duchu narodowym oraz nowymi roślinami w zgodzie z miejscowym klimatem.
Ogrody angielskie to ogrody popularne od XVIII w. Ten typ ogrodu zrywał ze sztucznością i rygorami ogrodów barokowych i nawiązywał do naturalnych ogrodów krajobrazowych. W ogrodzie angielskim dominującymi wartościami są swoboda, romantyzm oraz naturalność. Ogrodnicy wykorzystywali naturalne warunki miejsca, w którym zakładali ogród i unikali płotów oraz parkanów, aby zachować naturalność i spójność otaczającego go krajobrazu. W ogrodach krajobrazowych rozwinęły się trzy główne style: sentymentalny, klasycystyczny i romantyczny.
Najbardziej współczesnym ogrodem omówionym przez panią Annę był Park Güell zaprojektowany przez katalońskiego architekta Antonio Gaudiego w Barcelonie na życzenie jego przyjaciela Eusebi Güella, przemysłowca barcelońskiego, który – zauroczony angielskimi „miastami-ogrodami” – przedsięwzięcie sfinansował. Projekt w założeniu miał być osiedlem dla bogatej burżuazji, lecz projektu tego Gaudí nigdy nie ukończył. W 1922 r. władze Barcelony wykupiły teren i przekształciły go w park miejski.
Swoją prelekcję pani Anna zakończyła uwagą, że często na przestrzeni wieków nowe ogrody powstały, niestety, kosztem starych – na przykład ogrody barokowe niszczono, aby zamienić je na krajobrazowe. Ogrody ulegają też stale przekształceniom i rewitalizacji, jak to ma miejsce w przypadku ogrodów w Wilanowie lub ogrodów angielskich.
Pani Anna Grabowska wywarła duże wrażenie znajomością tematu i przystępnością przekazywania informacji. Danuta Michalik podziękowała również dyrektor Zespołowi Szkół Techniczno-Zawodowych, pani Bożennie Bońskiej za owocną współpracę z Izbą, która tego wieczoru zaowocowała przepysznym poczęstunkiem przygotowanym przez panią Annę Stefańską i uczennice Technikum – angielskim ciastem browni, kruchymi francuskimi ciasteczkami i herbatą podaną po angielsku, czyli z mlekiem. Galeria